Uyku Bozuklukları
Uyku bozuklukları; bilişsel işlevlerde bozukluklara ve unutkanlıklara yol açmakta, duygu durum bozukluklarının (depresyon ve mani ), önemli bir bulgusunu oluşturmakta, migren ataklarını ve epilepsi nöbetlerini sıklaştırmakta, kalp ve beyin damar hastalıkları için potansiyel bir risk oluşturmaktadır.
Uykusuzluk ; dikkati, konsantrasyonu, bellek fonksiyonlarını azaltarak, hatırlamayı, öğrenmeyi ve günlük işlevsel aktiviteleri yavaşlatır.
Uyku kalitenizi ölçün :
Kendinizde veya bir yakınızda farketmiş olduğunuz aşağıdaki yakınma ve bulgular önemli rahatsızlıklar nedeni ile ortaya çıkmış olabileceği gibi haberci belirtileri olabillir.
Haftada 2 gece ve daha fazla uykuya dalmakta ve sürdürmekte güçlük ,
Unutkanlık,
Uykudan yorgun uyanma,
Uykudan baş ağrısı ile uyanma,
Uykuda nefesinin kesilmesi, boğulacakmış hissi ile uyanma,
Gün içinde uykululuk durumları , uyuklamalar,
Uykuya dalarken bacaklarda rahatsız edici his ,hareket ettirme ihtiyacı,
Gece uykuda bağırmak, saldırgan hareketler rüyayı sanki yaşıyormuş gibi davranılması.
Uykusuzluğa neden olan faktörlerin başında; stress, depresyon ve diğer duygu durum değişiklikkeri, yaşam biçimi, kullanılan ilaçlar ve alışkanlıklar ve çevresel faktörler sayılabilir.
Sıklıkla karşılaştığımız uyku bozukluklarından bazıları ;
Uykuya dalma ve uykuyu sürdürme bozuklukları;
Yukarıda sayılan faktörleri iyileştirmek veya tedavi edilmesi ile düzelebilmektedir. Muayene ile birlikte bazı kan tetkikleri ve yardımcı inceleme yöntemlerine baş vurulabilir. İnsulin ve tiroid metabolizması bozuklukları, kronik obstrüktif akciger hastalıkları ve kalp ve böbrek fonksiyonları ile ilgili testler , EEG tetkiki istenebilir.
Uykuda solunum bozukluklarından obstrüktüf uyku -apne sendromu;
Uykuda horlama, tıkanma ile sık uyanma, sabahları baş ağrısı ile yorgun, halsiz uyanma, geceleri sık idrar çıkma, kan basıncı kontrolünde ve kilo vermekte güçlük, cinsel isteksizlik kalp ritmi bozuklukları şeklinde ortaya çıkar. Uyku apnesi kalp krizi ve inme riskini arttırır.Bu durumun tanısı da muayene ile birlikte polisomnografi dediğimiz uyku incelemesi ile konulur, apnenin ağırlık derecesine göre tedavi yöntemi belirlenir.
Hareket bozuklukları ile birlikte olan REM (Hızlı göz hareketleri ) uykusu bozuklukları ;
Genellikle bir kaç dakika süren kabus görmeler uyku paralizisi ve REM uykusu davranış bozukluğudur. Kabuslar, eşlik eden hareketlerle birlikte beraberinde mırıldanma seslendirme şeklindedir ve gece uykusunun ikinci yarısında REM uykusu sırasında görülür.
REM uykusu davranış bozuklukları;
Bazı hareket bozuklukları ile birlikte hatta öncesinde, görülebilmektedir, bazen de kognitif nörodejeneratif rahatsızlıkların ( Parkinsonism, Lewy body demansı , multi sistem atrofi gibi ) başlangıcı öncesinde yada sırasında ortaya çıkabilmektedir. Uyku sırasında görülen rüyaya, eşlik eden tüm vücutta kollarda ve bacaklarda veya gövdede sıçramaların olduğu durumdur. Şiddetli olduğunda kişinin kendine ve çevresine zarar verebilmektedir.
Uykuda periyodik bacak hareketleri;
Uykuya dalarken yada uyku esnasında ortaya çıkan sıçrama şeklinde ortaya çıkan bacak hareketleridir. Uykuya dalmakta zorluk ve sık uyanmaya neden olur.
Uyku ile ilişkili epileptik sendromlar;
Bazı epileptik nöbetler uyku sırasında daha sık olarak ortaya çıkar.Bu nöbetler, non-REM uykusunda , beynin frontal lobundan kaynaklanabilir.
Kaliteli bir uyku için neler yapmalıyız?
1. Akşam saatlerinde ve yatmaya yakın çay, kahve, enerji içeceği gibi uyaranlardan uzak durulmalıdır.
2. Sigaranın bırakılması yada uykudan önce içilmemesi önerilir.
3.Yatmaya yakın alkol alınmamalıdır. Alkol de, sigara gibi uykunun tamir ile görevli bölümlerini azaltır.
4. Fazla yağlı , kızartma ve et gibi sindirimi zor gıdalar akşam saatlerinde yenilmemeli.
5. Akşam saat lerinde yapılan yürüyüş uykuya dalmayı ve sürdürmeyi kolaylaştırır.
6. Gün içinde uyumayın veya ihtiyaç duyuyorsanız 30 dk yı geçmesin .
7. Yatarken yanınıza olabildiğince cep telefonunu almayın, odanızda televiyon ve bilgisayar bulunmasın.
8. Uyuduğunuz odanız, olabildiğince karanlık ,sessiz, temiz ,havalandırılmış ve gerektiğinde hafif nemli ve serin olmalı.
9. Uyumak için uygun saat değişmekle birlikte genellikle 22:00-23:00 civarıdır. Her gün olabildiğince aynı saatte yatıp sabah erken kalkın.
10. Uyumaya yakın stressli ve üzücü duygusal konularlardan mümkün olduğunca uzak durun.
11. Hafif yavaş ritimli bir müzik veya kuş sesleri, su sesi gibi kulağa hoş gelen sesler uykuya dalmanızı kolaylaştırır.
12.Çeşitli nedenlerle ilaç kullanıyorsanız hekiminize danışıp azaltmaya çalışın. Bazı ilaçlar uykuyu etkiler.
Uyku bozukları ile ilgili olarak Nöroloji polikliniğimize başvurabilirsiniz .